Wraz z nadejściem wiosny dla turystów – przyrodników nastaje pora odwiedzin najciekawszych i dostępnych miejsc przyrodniczych cechujących się występowaniem ciekawych i wyjątkowych przedstawicieli flory i fauny. Niebagatelną rolę w poszukiwaniu takich miejsc odgrywają również względy estetyczne i emocjonalne, których zaspokojenie pozytywnie wpływa na naszą równowagę psychiczną. A w okolicach Jeleniej Góry można takich miejsc spotkać sporo.

Fot. 1. Meandry Ochotnicy (fot. Janusz Milewski)

Do takich miejsc należy na wiosnę niewątpliwie dolina potoku Ochotnica w Górach Kaczawskich płynącego przez wieś Płoszczyna aż do Czernicy. Dolina Ochotnicy przebiega w łupkach zieleńcowych i w górnokredowych marglach ilastych (fot. 1) . Malownicze meandry potoku prowadzą po mieszanym łęgu jesionowo-wiązowym poprzez który można dostrzec Chrośnickie Kopy, Stromiec i Szybowisko. Już w marcu oba brzegi potoku porastają gęsto kępy śnieżycy wiosennej (Leucojum vernum). Rosnące ilości tych roślin sprawiają niesamowite wrażenia estetyczne i mimowolnie nakłaniają do wykonania fotografii (fot. 2).

Fot. 2. Śnieżyca wiosenna (fot. Janusz Milewski)

Wydaje się, że turystę otacza dywan powoli ustępującej zimy w postaci biało-zielonego stoku. W dolinie znajduje się także wielkie stanowisko czosnku niedźwiedziego (Allium ursinum), który tworzy szerokie płaty po obu stronach strumienia. Wędrówka wzdłuż potoku napełnia nozdrza charakterystycznym zapachem. Czosnek niedźwiedzi należy do umiarkowanie rzadkich roślin w Sudetach. Wśród innych roślin występujących wiosną w tym miejscu odnajdziemy także m.in. zawilca gajowego (Anemone nemorosa L.), przylaszczkę pospolitą (Hepatica nobilis Mill.), złoć żółtą (Gagea lutea) – która należy do liliowatych (fot. 3) , łuskiewnika różowego (Lathraea squamaria L.) czy miodunkę ćmę (fot. 4) .

Fot. 3. Złoć żółta (fot. Janusz Milewski)

Fot. 4. Miodunka ćma (fot. Janusz Milewski)

Ale najwybitniejszym przedstawicielem flory w Dolinie Ochotnicy jest ciemiernik zielony (Helleborus viridis L.), roślina o zielonych kwiatach. Jej występowanie to Europa Zachodnia i południowo-zachodnia. Najdalej na wschód sięga do Niemiec i Austrii. W Polsce jest występowanie stwierdzono tylko w kilku miejscach na Dolnym Śląsku, głównie w Sudetach (fot. 5).

Fot. 5. Ciemiernik zielony (fot. Janusz Milewski)

Wszystko wskazuje na to, że jego stanowisko w Dolinie Ochotnicy jest największym w Polsce. Liczy prawdopodobnie setki osobników rozlokowanych po obu stronach potoku. Jego status nie jest uregulowany i jest prawdopodobnie kenofitem (uważa się, że jest rośliną zawleczoną, która dość łatwo uciekła z przydomowych i przypałacowych ogrodów w XIX wieku i zadomowiała się w okolicznych dolinach). Ciemiernik zielony jest w Polsce uprawiany jako roślina ozdobna ze względu na okres kwitnienia od połowy zimy do lata. Preparaty z ciemiernika są stosowane w medycynie, ale można je stosować tylko pod kontrolą lekarza – jest rośliną trującą. Poza Sudetami nigdzie w Polsce nie stwierdzono jego występowania w formie dzikiej. Jako gatunek obcego pochodzenia, mimo rzadkości występowania, nie podlega ochronie prawnej.

Janusz Milewski
Instruktor Ochrony Przyrody nr 493